در چند روز اخیر ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد تعدادی از گردشگران در منطقه کوه سبلان به یک خرس مادر و توله‌هایش غذا می‌دهند. غذاهای مخصوص انسان مثل نان!
این در حالی است که مسئولان و کارشناسان حیات وحش بارها هشدار داده‌اند که تحت هیچ شرایطی به حیوانات وحشی و حتی حیوانات اهلی مانند گربه و سگ غذارسانی نکنید. چراکه این کارِ خودسرانه باعث می‌شود حیوانات وحشی به جای آن که خوی وحشیگری‌شان برای مقابله با خطرات و شکار حفظ و تقویت شود، رفتار طبیعی‌شان تغییر کند و کم‌کم از زیستگاه‌های خود فاصله بگیرند و به زیستگاه انسان‌ها نزدیک شوند. موضوعی که هم برای خود آنها خطرناک است و هم برای انسان‌ها.
در کشورهای پیشرفته برای غذا دادن به حیوانات قوانین سختگیرانه‌ای وجود دارد، در کشور ما و در ذهن عامه مردم این کار مترادف است با حیوان‌دوستی و انسانیت. بسیاری از مردم، ناآگاهانه تصور می‌کنند که علاوه بر حیوانات وحشی، وظیفه دارند سگ‌های ولگرد و گربه‌ها و پرنده‌ها را هم سیر کنند. این در حالی است که متخصصان، این کار را نادرست و غیر اخلاقی می‌دانند. چراکه تبعات بسیار ناگواری برای حیوانات و جوامع انسانی به بار می‌آورد.
دکتر ایمان معماریان، دامپزشک و کارشناس حیات وحش درباره تبعات غذا دادن به حیات وحش به همشهری‌آنلاین می‌گوید: غذارسانی به حیات وحش یا در دسترس گذاشتن مواد غذاییِ انسانی، پیامدهای متعددی دارد. یکی از پیامدها افزایش میزان تعارض است. یعنی وقتی پسماندها درست مدیریت نمی‌شود و منابع غذایی انسانی در اختیار حیوانات حیات وحش قرار می‌گیرد یا وقتی به این حیوانات غذارسانی می‌شود، باعث می‌شود که حیوانات وحشی به جوامع انسانی نزدیک و نزدیک‌تر شوند و هر چقدر نزدیک‌تر شوند، میزان تعارض بین انسان و حیات وحش هم افزایش پیدا می‌کند.
دکتر معماریان می‌گوید: در کشورهای اسکاندیناوی و کانادا و آمریکا اختصاصا درباره خرس رایج است که می‌گویند “A Fed Bear Is A Dead Bear” یعنی "خرسی که غذا داده می‌شود، خرس مُرده است." چون آن خرس به انسان نزدیک می‌شود و در مرحله بعد، آسیب‌رسان می‌شود و درنهایت مجبور می‌شوند او را بکشند. چون آسیب می‌رساند و دیگر نمی‌خواهد از پیش انسان برود. در واقع لطف اشتباه انسان‌ها باعث چنین نتیجه‌ای می‌شود.
این کارشناس حیات وحش ادامه می‌دهد: پیامد دوم غذارسانی به حیات وحش این است که چرخه‌های زیستی حیوانات وحشی به هم می‌خورد. حیوانات وحشی در فصل‌های مختلف از مواد غذایی متفاوتی استفاده می‌کنند و حجم غذاها و نوع مواد غذایی که در طبیعت پیدا می‌کنند، با غذاهایی که انسان‌ها در اختیار آنها می‌گذارند، کاملا متفاوت است و این باعث مشکلات متابولیسمی در آنها می‌شود، مشکلاتی در چرخه‌های زیستی طبیعی آنها ایجاد می‌کند، رفتار طبیعی آنها را تغییر می‌دهد، تعارض بین خودشان را زیاد می‌کند، بیماری‌های مختلف در آنها افزایش پیدا می‌کند. همه این مشکلات به خاطر زباله‌ای است که آدم‌ها به اسم غذا به حیوانات وحشی می‌دهند.
دکتر معماریان با تاکید بر این نکته که ابدا و اصلا و تحت هیچ شرایطی نباید به حیوانات حیات وحش غذارسانی کرد، می‌گوید: حتی توصیه می‌شود در مناطقی که خرس وجود دارد و شما قصد دارید کمپ کنید و شب بمانید، مواد غذایی خود را طوری بسته‌بندی کنید یا جایی آویزان کنید که خرس‌ها به هیچ عنوان به آنها دسترسی نداشته باشند. چون این موضوع هم برای خود آنها خطرناک است و هم برای گردشگران و طبیعت‌گردها. به پرنده‌ها هم غذا ندهید/ مواد غذاییِ انسانی با پرنده‌ها چه می‌کند؟
این کارشناس به این نکته مهم اشاره می‌کند که موضوع "ممنوعیت غذارسانی" درباره همه حیوانات حیات وحش صدق می‌کند. چه حیات وحش غیرشهری و چه حیات وحش شهری مثل کلاغ و یاکریم و کبوتر و گنجشک. غذا دادن به پرنده‌ها هم چرخه‌های زیستی طبیعی آنها را به هم می‌زند. چون دانه‌ای که برای آنها می‌پاشیم یا ته سفره‌ای که برایشان می‌ریزیم، علاوه بر این که مواد غذاییِ مورد نیاز بدن آنها نیست، حاوی کربوهیدرات بالا است و مواد با کربوهیدرات بالا باعث می‌شود آلودگی به قارچ‌ها را در پی داشته باشد، باعث می‌شود آنها تجمع‌های غیرطبیعی دور هم داشته باشند، بین گونه‌های مختلف یا درون‌گونه‌ای تعارض و دعوا ایجاد می‌شود، بیماری‌های مختلف را به همدیگر انتقال می‌دهند و می‌توانند به مشکلات متابولیک مختلف هم مبتلا شوند. با حیوانات اهلی چه کنیم؟ غذا بدهیم یا نه؟
دکتر معماریان درباره غذا دادن به حیوانات اهلی هم توضیح می‌دهد: غذا دادن به حیوانات اهلی مثل سگ‌های ولگرد و گربه‌های خیابان هم که آدم‌ها برای منافع خودشان آنها را به وجود آوردند، کار درستی نیست. اصل اولیه برای مدیریت جمعیت این حیوانات، مدیریت پسماند است؛ یعنی کاهش دسترسی به منابع غذایی انسانی که باعث می‌شود میزان تولید مثل آنها کاهش پیدا کند، تعداد توله‌هایی که زنده می‌مانند، کم بشود و قابلیت مدیریت جمعیت‌شان ایجاد شود. اگر دسترسی به مواد غذایی انسانی محدود نشود، اصلا راهکارهای بعدی مدیریت جمعیت‌شان غیرممکن خواهد شد. این شامل همه حیوانات اهلی است که رها شده‌اند یا صاحب ندارند.
این دامپزشک در پاسخ به این سوال که آیا غذا ندادن به حیوانات گرسنه اهلی کاری غیر انسانی نیست، می‌گوید: اتفاقا اگر به آنها غذا بدهیم، رفتار غیراخلاقی و غیرانسانی انجام داده‌ایم. چون هم به آن حیوان آسیب می‌رسانیم و هم سلامت جامعه را در معرض تهدید قرار می‌دهیم. اگر عاقبت این کار را ندانیم و غذارسانی کنیم، باعث می‌شویم که جمعیت این حیوانات افزایش پیدا کند. درحقیقت با این کار، تعداد بدبخت‌ها را زیاد می‌کنیم.
دکتر معماریان می‌گوید: درست است که در آن لحظه شما به حیوانات غذا می‌دهید و از سیر کردن یک حیوان لذت می‌برید و فکر می‌کنید چه کار خوبی دارم انجام می‌دهم، اما این کار فقط به این معنی است که شما عاقبت کار نادرست خود را نمی‌دانید.
