چه فصلی برای قلمه زدن سانسوریا مناسب است؟
سانسوریا، این گیاه همیشه‌سبز و دوست‌داشتنی، یکی از مقاوم‌ترین و در عین حال شیک‌ترین گیاهان آپارتمانی است.
با برگ‌های کشیده و خط‌خطی که حس مدرن بودن را به هر فضایی میدهد، سانسوریا به راحتی با شرایط مختلف سازگار می‌شود. این گیاه بومی مناطق گرم‌سیر آفریقاست و به همین دلیل عاشق نور، گرما و شرایط خشک است.
چه فصل هایی می توان سانسوریا را قلمه زد؟
در فصل بهار و تابستان، سانسوریا در اوج رشد و شادابی خود قرار دارد؛ برگ‌ها سرشار از انرژی‌اند و گیاه بیشترین توانایی را برای بازسازی و ریشه‌زایی دارد. در این دوره، نور فراوان، دمای گرم و متابولیسم فعال، شرایطی ایده‌آل برای شکل‌گیری سریع و سالم ریشه‌ها فراهم میکند. به همین دلیل قلمه‌ها در این فصل نه‌تنها زودتر ریشه می‌زنند، بلکه گیاهان جدید نیز قوی‌تر و با احتمال موفقیت بیشتری رشد می‌کنند، درست همان چیزی که پرورش‌دهندگان حرفه‌ای بر آن تأکید دارند.
چه فصل هایی امکان قلمه زدن سانسوریا نیست؟
در فصل پاییز و زمستان هم امکان قلمه زدن سانسوریا وجود دارد، اما موفقیت تکثیر در این دوره به دلیل ویژگی‌های طبیعی گیاه محدودتر است و نیازمند مراقبت ویژه است. در این فصول، رشد گیاه به‌طور طبیعی کند می‌شود، متابولیسم کاهش پیدا میکند و انرژی کمتری برای ریشه‌زایی و تولید برگ‌های جدید در اختیار قلمه‌ها قرار می‌گیرد. به همین دلیل، احتمال پوسیدگی قلمه‌ها و عدم موفقیت در تکثیر افزایش می‌یابد.
برای افزایش شانس موفقیت در قلمه‌زنی پاییز و زمستان، باید شرایط محیطی به دقت تنظیم شود:
- دمای محیط: دما باید بالای ۱۸ درجه سانتی‌گراد باشد. دماهای پایین‌تر، رشد ریشه‌ها را کند کرده و احتمال آسیب یا پوسیدگی قلمه‌ها را بالا می‌برد.
- نور کافی: قلمه‌ها نیاز به نور غیرمستقیم ولی قوی دارند. نور مناسب، انرژی لازم برای فتوسنتز و رشد ریشه‌ها را فراهم میکند، در حالی که کمبود نور باعث رشد ضعیف و کشیدگی برگ‌ها می‌شود.
- آبیاری محدود: خاک باید کمی مرطوب باشد، اما هرگز خیس نشود. آبیاری زیاد در این دوره باعث تجمع رطوبت، ایجاد قارچ و پوسیدگی قلمه‌ها می‌شود. توصیه می‌شود آبیاری با اسپری ملایم یا قطره‌ای و بسیار کم انجام شود.
محبوب‌ترین گونه‌های سانسوریا و بهترین روش تکثیر آن‌ها
سانسوریا در دنیا بیش از ۷۰ گونه و واریته شناخته‌شده دارد که هر کدام ویژگی‌های ظاهری و نیازهای خاص خود را دارند. در میان این تنوع، دو گونه‌ی بسیار محبوب‌تر از بقیه هستند که هم در خانه‌ها و هم در فضای کار به‌وفور دیده می‌شوند و روش تکثیر آن‌ها هم با هم تفاوت‌های مهمی دارد.
سانسوریا Laurentii (سانسوریا ابلق حاشیه‌زرد)
این یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین واریته‌های سانسوریاست. برگ‌های سبز کشیده با حاشیه‌های زرد طلایی دارد که جلوه‌ای بسیار شیک به خانه میدهد. تفاوت اصلی‌اش با گونه‌های سبز ساده، همین نوارهای زرد اطراف برگ‌هاست که باعث می‌شود طرفداران زیادی پیدا کند.
روش تکثیر مناسب: بهترین راه برای حفظ ابلق بودن برگ‌ها، تقسیم ریزوم یا جدا کردن پاجوش است. اگر از برگ قلمه گرفته شود، معمولاً گیاه جدید رنگ زرد حاشیه‌ای را از دست میدهد و سبز ساده رشد میکند. پس برای این گونه، قلمه برگ توصیه نمی‌شود. بهار و اوایل تابستان بهترین زمان تکثیر برای این گونه از سانسوریا است.
سانسوریا Zeylanica (سانسوریا سبز یا ساده)
این گونه ظاهر ساده‌تر و مقاوم‌تری دارد. برگ‌ها سبز تیره با خطوط خاکستری-سبز روشن هستند و فاقد حاشیه زرد یا سفید می‌باشند. به دلیل مقاومت بالا و ظاهر کلاسیک، برای محیط‌های اداری و خانه‌هایی با نور کم بسیار پرطرفدار است.
روش تکثیر مناسب: برای این گونه، قلمه برگ به‌خوبی جواب میدهد. چون رنگ خاصی برای از دست دادن وجود ندارد، هر قلمه برگ که ریشه دهد، همان ظاهر سبز گیاه مادر را خواهد داشت. علاوه بر این، تقسیم ریزوم هم برای تکثیر این گونه کاملاً موفقیت‌آمیز است. بهار و اوایل تابستان بهترین زمان تکثیر برای این گونه از سانسوریا است.
روش های تکثیر گیاه سانسوریا
اگر به دنبال این هستید که از یک سانسوریا چندین گلدان تازه و سالم بسازید، باید بدانید این گیاه راه‌های ساده و متنوعی برای تکثیر دارد.
تقسیم ریزوم
ریزوم‌ها همان ساقه‌های زیرزمینی سانسوریا هستند که منبع اصلی ذخیره‌ی انرژی گیاه‌اند. وقتی گیاه شما بزرگ و متراکم می‌شود، می‌توانید آن را از گلدان بیرون آورده و ریزوم‌ها را با یک چاقوی تیز و استریل از هم جدا کنید.
- مزیت: تنها روشی است که ویژگی‌های خاص ارقام ابلق (مثل حاشیه زرد یا سفید) را بدون تغییر حفظ میکند.
- نکته مهم: هر بخش جداشده باید حداقل یک برگ سالم و کمی ریشه داشته باشد تا رشد جدید تضمین شود.
- بهترین زمان: فصل بهار و تابستان، چون گیاه در حال رشد فعال است و سریع‌تر خودش را ترمیم میکند.
قلمه برگ در خاک
در این روش برگ را به قطعات ۸–۱۰ سانتی‌متری برش می‌زنند و هر قطعه را با بخش بریده‌شده‌ی پایینی در خاک سبک (مخلوط پرلیت + پیت‌ماس یا خاک گلدانی سبک) قرار می‌دهند.
- مزیت: ساده‌ترین و رایج‌ترین روش برای گونه‌های سبز مثل Zeylanica.
- نکات کلیدی:
- بهتر است انتهای برش خورده‌ی برگ قبل از کاشت ۱–۲ روز در هوای آزاد بماند تا پینه ببندد؛ این کار از پوسیدگی جلوگیری میکند.
- آبیاری باید کم و با اسپری ملایم باشد، چون رطوبت بیش از حد باعث قارچ‌زدگی می‌شود.
قلمه برگ در آب
این روش بیشتر برای علاقه‌مندان خانگی جذاب است، چون می‌توان رشد ریشه‌ها را به چشم دید. کافی است قسمت پایینی برگ بریده‌شده را در ظرفی از آب تمیز بگذارید.
- مزیت: فرآیند ریشه‌زایی قابل مشاهده است و کنترل بیشتری روی پیشرفت کار دارید.
- نکات کلیدی:
- فقط ۲–۳ سانتی‌متر از قسمت پایینی قلمه باید داخل آب باشد، نه بیشتر.
- آب باید هر ۳–۴ روز عوض شود تا از پوسیدگی جلوگیری شود.
- ظرف بهتر است شیشه‌ای باشد تا نور غیرمستقیم به قلمه برسد.
- بعد از چند هفته ریشه‌ها ظاهر می‌شوند و وقتی به طول ۴–۵ سانتی‌متر رسیدند، می‌توان قلمه را به خاک سبک منتقل کرد.
جدا کردن پاجوش
پاجوش‌ها گیاهچه‌های کوچکی هستند که در کنار گیاه مادر رشد می‌کنند و از همان ابتدا ریزوم و ریشه‌ی مستقل دارند.
- مزیت: سریع‌ترین روش تکثیر، چون پاجوش‌ها تقریباً یک گیاه آماده‌اند.
- روش کار: پاجوش‌ها را با کمی ریشه و بخشی از ریزوم مادر جدا کنید و در گلدانی جداگانه بکارید.
تکثیر سانسوریا در آب بهتر است یا خاک؟
قلمه زدن سانسوریا در خاک معمولا بهتر است، زیرا خاک سبک و زهکش‌دار شرایط طبیعی برای ریشه‌زایی و تثبیت گیاه فراهم میکند و خطر پوسیدگی را کاهش میدهد، در حالی که قلمه در آب ریشه‌ها سریع‌تر ظاهر می‌شوند اما ریشه‌ها ضعیف‌تر و آسیب‌پذیرتر هستند و هنگام انتقال به خاک ممکن است دچار شوک شوند؛ بنابراین برای رشد طولانی‌مدت و سالم، خاک گزینه مطمئن‌تر است.
مراقبت سانسوریا بعد از تکثیر: نکات طلایی برای رشد سریع و سالم
طریقه نگهداری گیاه سانسوریا مخصوصا بعد از تکثیر بسیار مهم است که باید بسیار در ان دقت کنید.
انتخاب خاک مناسب
سانسوریا به خاک سبک، با زهکش عالی و توانایی حفظ کمی رطوبت نیاز دارد. خاک سنگین یا بدون زهکش باعث پوسیدگی ریشه می‌شود. بهترین ترکیب‌ها:
- خاک گلدانی سبک + پرلیت یا ورمی‌کولیت: باعث تهویه ریشه و جلوگیری از جمع شدن آب می‌شود.
- مخلوط خاک کاکتوس یا ساکولنت + کمی پیت‌ماس: رطوبت کافی را نگه می‌دارد و همزمان از خیس شدن بیش از حد جلوگیری میکند.
نکته: خاک باید قبل از کاشت قلمه‌ها یا پاجوش‌ها کمی مرطوب باشد، اما هرگز خیس و آب‌نشده نباشد.
آبیاری صحیح
بعد از تکثیر، ریشه‌ها هنوز حساس هستند و نباید خیس بمانند:
- قلمه‌های برگ: خاک باید فقط کمی مرطوب باشد؛ اسپری ملایم یا قطره‌ای آبیاری کنید.
- پاجوش و ریزوم‌های جدا شده: آبیاری محدود باشد تا ریشه‌ها فرصت رشد کنند. بعد از چند هفته، وقتی گیاه تثبیت شد، می‌توانید آبیاری را کمی افزایش دهید.
نور مناسب
سانسوریا به نور غیرمستقیم روشن نیاز دارد:
- نور شدید مستقیم باعث سوختگی برگ‌ها می‌شود.
- نور کم رشد را کند میکند و برگ‌ها باریک و کمرنگ می‌شوند.
- بهترین گزینه: نزدیک پنجره‌ی روشن با نور غیرمستقیم، یا فیلتر شده با پرده نازک.
دمای محیط
سانسوریا گیاهی گرمسیری است و در دماهای پایین کند رشد میکند:
- دمای ایده‌آل: ۲۰–۳۰ درجه سانتی‌گراد
- از قرار دادن گیاه در نزدیکی کولر، پنجره‌ی باز زمستانی یا هوای سرد خودداری کنید.
- دماهای پایین زیر ۱۵ درجه می‌تواند باعث توقف رشد یا آسیب به ریشه‌ها شود.
رطوبت محیط
سانسوریا نیاز زیادی به رطوبت ندارد و در محیط‌های خشک هم به خوبی رشد میکند.
- قلمه‌های تازه کاشته شده ممکن است کمی رطوبت بیشتر نیاز داشته باشند، اما نیازی به مه‌پاشی مداوم نیست.
- استفاده از زیرگلدانی با سنگریزه و کمی آب می‌تواند رطوبت محلی ایجاد کند بدون اینکه خاک خیس شود.
تغذیه و کوددهی
- ۴–۶ هفته بعد از کاشت قلمه یا پاجوش، وقتی ریشه‌ها تثبیت شدند، می‌توانید با کود ملایم مخصوص ساکولنت یا گیاهان خانگی، گیاه را تغذیه کنید.
- کوددهی زیاد در مراحل اولیه باعث آسیب به ریشه‌های تازه می‌شود.
- هر بار کود را نصف دوز توصیه شده در نظر بگیرید.
بهترین کودها برای سانسوریا بعد از قلمه زدن
استفاده از کودهای با کیفیت و متعادل، گیاه را سالم و شاداب نگه می‌دارد و احتمال شکست در مراحل اولیه رشد را به حداقل می‌رساند. برای تهیه کودهای درجه یک می‌توانید به شرکت بیسموت مراجعه کنید که محصولات باکیفیت مخصوص گیاهان خانگی و ساکولنت‌ها ارائه میدهد.
- کودهای NPK متعادل (مثل 10-10-10 یا 20-20-20)
این کودها نیتروژن (N) را برای رشد سبزینه و برگ‌های سالم، فسفر (P) را برای تقویت ریشه و تثبیت قلمه، و پتاسیم (K) را برای افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش و تقویت ساختار سلولی فراهم می‌کنند. از کودهای NPK متعادل مانند 10-10-10 یا 20-20-20 استفاده میکنیم چون نسبت مساوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیازهای رشد برگ و ریشه قلمه را به‌طور یکنواخت تأمین میکند و هیچ عنصر بیش از حد یا کم نیست.
- کودهای حاوی آهن
آهن برای تولید کلروفیل و انجام فتوسنتز ضروری است و کمبود آن باعث زردی بین رگبرگ‌ها در سانسوریا می‌شود. برای قلمه‌های تازه، مصرف کودهای آهن به شکل کلاته شده مانند آهن دی‌کلات (Fe-DTPA)، آهن EDDHA و آهن سولفات کلاته کمک میکند برگ‌ها سبز و سالم باقی بمانند و رشد اولیه ریشه‌ها و برگ‌ها بدون اختلال ادامه یابد. دقت در دوز مصرف بسیار مهم است، زیرا مصرف بیش از حد می‌تواند باعث نرم و آسیب‌پذیر شدن برگ‌های جدید شود
- کود جلبک دریایی
عصاره جلبک دریایی حاوی هورمون‌های طبیعی مانند اکسین و سیتوکینین، و ریزمغذی‌هایی مثل منیزیم و روی است که باعث تحریک تقسیم سلولی و رشد ریشه می‌شود. استفاده از آن بعد از قلمه‌زنی سانسوریا، به افزایش تعداد ریشه‌ها، استحکام گیاه و سرعت گرفتن رشد برگ‌ها کمک میکند.
- کود هیومیک اسید
هیومیک اسید بهبود دهنده خاک است و باعث افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت و جذب بهتر عناصر غذایی توسط ریشه‌ها می‌شود. مصرف آن برای قلمه‌های سانسوریا، ریشه‌زایی را تحریک کرده و محیطی سالم و متخلخل برای رشد ریشه‌های تازه فراهم میکند.
کودهای بسیار زیاد دیگری نیز برای گیاه سانسوریا استفاده می شود که پیشنهاد میکنیم برای دریافت اطلاعات بیشتر به فروشندگان معتبر کودهای شیمیایی از جمله تماد کالا و شرکت بیسموت مراجعه کنید. همچنین می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
سوالات متدوال
- علایمی که نشان میدهد گیاه سانسوریا قلم زده شده به نور بیشتری نیاز دارد؟
وقتی برگ‌های جدید باریک، کشیده یا رنگ‌پریدگی دارند، نشان‌دهنده نیاز سانسوریا قلمه‌زده به نور بیشتر است.
- بعد از قلمه زنی در خاک در چه گلدانی نگهداری شود؟
بعد از قلمه‌زنی در خاک، سانسوریا را در گلدان کوچک با دهانه ۱۰–۱۲ سانتی‌متر و سوراخ زهکش کافی نگهداری کنید تا ریشه‌ها سریع تثبیت شوند و از تجمع آب و پوسیدگی جلوگیری شود.
- آیا گل سانسوریا سمی است؟
بله، گل و برگ سانسوریا سمی ملایم برای انسان و حیوانات خانگی است و اگر بلعیده شود می‌تواند باعث تهوع، استفراغ و تحریک گلو یا معده شود، بنابراین بهتر است کودکان و حیوانات از آن دور نگه داشته شوند.