نکاتی که باید قبل از خرید ظروف مسی بدانید. نگهداری صحیح دیگ مسی
ایران یکی از مراکز فعال در تولید مس، ظروف مسی و البته وسایل تزئیناتی با مس می‌باشد. از دیرباز استفاده از ظروف مسی برای پخت‌وپز و همچنین سرو مواد غذایی در میان پادشاهان رواج داشت.
نکات کاربردی درمورد خرید و نگهداری ظروف مسی
ایران یکی از مراکز فعال در تولید مس، ظروف مسی و البته وسایل تزئیناتی با مس می‌باشد. از دیرباز استفاده از ظروف مسی برای پخت‌وپز و همچنین سرو مواد غذایی در میان پادشاهان رواج داشت.
سپس رفته‌رفته با آشکار شدن ویژگی‌های مفید این ظروف، استفاده از آن‌ها به‌صورت همه‌گیر گسترش یافت.
اما سؤال‌های متداولی برای خرید و سبک نگهداری ظروف مسی همواره توسط مخاطبان مطرح می‌شود:
1- در خرید این ظروف پرطرفدار چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟
2- در هنگام نگهداری از ظروف مسی، شرایط ایده‌آل برای آنکه آسیب‌رسانی به این ظروف به حداقل برسد چیست؟
با یزدممنتو همراه باشید تا پاسخ تمامی سؤالات را در مورد خرید و نگهداری ظروف مسی دریابید.
ظروف مسی
ظروفی مسی از دو لایه بیرونی و درونی تشکیل می‌شوند. لایه بیرونی فلز مس بوده و لایه درونی عموماً فلز قلع و یا دیگر پوشاننده‌های متناسب با فلز مس می‌باشد. از آنجا که فلز مس به سرعت با مواد غذایی اسیدی واکنش نشان می‌دهد وجود لایه درونی و یک پوشش، امر حیاتی محسوب می‌شود.
استفاده از ظروف مسی برای پخت‌وپز ویا سرو مواد غذایی یک انتخاب صحیح است اگر، در هنگام خرید و نگهداری این ظروف نکاتی رعایت گردد.
نکات ضروری قبل از خرید ظروف مسی
1- مس و قلع اندود شدن
یکی از برترین پوشاننده‌های لایه داخلی ظروف مسی، قلع است. چراکه قلع در هنگام پخت‌وپز به مواد غذایی نمی‌چسبد و سبب آسیب‌رسانی به سیستم ایمنی بدن نمی‌شود.
اما گاه از آلومینیوم و دیگر فلزهای نامتناسب برای پوشش لایه داخلی ظروف مسی استفاده می‌شود. پس حتماً توجه به این نکته ضروری است که در هنگام خرید به قلع اندود بودن ظروف مسی توجه ویژه‌ای داشته باشید.
2- نوع ظروف مسی
ظروف مسی 3 نوع دارد:
الف- دست‌ساز
در واقع اولین نوع ظروف مسی توسط دست انسان تولید شد. امروزه نیز ظروف مسی دست‌ساز وجود دارد. اگر به بازار مسگرهای شهر یزد سری بزنید، حتماً ظروف مسی دست‌ساز را پیدا خواهید نمود.
از ویژگی‌های این ظروف مسی:
- چکش‌کاری و ایجاد ظاهری زیبا به واسطه دست انسان
- وزن متناسب
- ضخامت جداره‌ای مناسب
- اصالت ظروف مسی
تمامی این چهار ویژگی سبب می‌شود تا ارزش و قیمت ظروف مسی دست‌ساز بسیار بالا باشد.
ب- نیمه چکش‌کاری
برای ساخت این نوع ظروف مسی، قالب‌گیری توسط دستگاه اعمال می‌شود و برخی از طراحی‌ها و چکش‌کاری‌ها روی ظروف توسط دست انسان انجام شده است. قیمت تعیین‌شده این نوع ظروف مسی نسبت به ظروف مسی دست‌ساز پایین‌تر است.
ج- ماشینی
تمامی مراحل قالب‌گیری و حتی طراحی‌های انجام‌شده بر روی ظروف توسط ماشین و دستگاه‌ها انجام می‌شود. اگرچه سرعت یکی از المان‌های مهم برای این امر تلقی می‌گردد اما از آنجا که ابتکار و هنر دست انسان به‌صورت مستقیم با ظروف در ارتباط نیست، پس ارزش آن‌ها در قبال دو نوع دیگر پایین‌تر می‌باشد. در هنگام خرید می‌توانید از خریدار نوع ظروف مسی را بپرسید.
نگهداری ظروف مسی بعد از خرید
- برای شست‌وشوی ظروف مسی هیچ‌گاه از ماشین‌های ظرف‌شویی کمک نگیرید، زیرا دما و پودرهای ماشین ظرف‌شویی به مس صدمه وارد می‌کنند.
- برای آنکه دیگ مسی خود را برق بیاندازید بهتر است از پولیش‌های مخصوص ظروف مسی استفاده کنید.
- ظروف مسی را پس از شست‌وشو حتماً خشک کنید. ماندن آب بر روی مس، سبب از بین رفتن جلای مس شده و همچنین سبب ایجاد لکه بر روی ظروف می‌شود.
- گاه ممکن است به علت استفاده‌های مکرر از این ظروف، لکه‌های غذا بر روی آن به‌جا بماند. برای رفع این لکه‌ها می‌توانید ظروف را با آب داغ و صابون بشویید و یا ترکیبی از سرکه سفید، نمک طعام و آب تهیه نموده و درون ظرف را با آن شست‌وشو دهید.
قلع اندود کردن به صورت مستمر
ظروف مسی پس از استفاده‌های مکرر، تضعیف می‌شوند. به همین منظور باید به‌صورت مستمر لایه درونی آن‌ها قلع اندود گردد تا از تماس فلز مس با مواد غذایی جلوگیری صحیح به عمل آید.
شما با بردن ظروف مسی به بازار مسگرها و یا کارگاه‌هایی که برای قلع اندود کردن تعبیه شده‌اند، می‌توانید این مشکل را برطرف سازید.
تمیز نگه‌داشتن ظروف مسی
در داخل و لایه بیرونی ظروف مسی پس از هر بار استفاده عموماً لکه‌هایی پدیدار می‌شود. برخی از بانوان همواره دوست دارند که ظروف مسی، آن رنگ زیبا و درخشان خود را حفظ نماید.
- رب یا سس گوجه‌فرنگی
حتماً شما هم شنیده‌اید که برای برگرداندن رنگ مس در هنگام شست‌وشو از سس و یا رب گوجه‌فرنگی استفاده می‌شود. درواقع آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گوجه‌فرنگی با فلز مس به سرعت فراوان واکنش نشان می‌دهند که این امر سبب می‌شود تا زنگار و لکه‌های ایجادشده بر روی فلز مس از بین برود.
- آب پیاز
اگر می‌خواهید از شر لکه‌های سیاه ایجادشده بر روی ظروف مسی خود خلاص شوید، باید آب پیاز را گرفته و با استفاده از یک دستمال نرم، به‌آرامی بر روی سطوح این ظروف بکشید. پس از شست‌وشو معجزه تمیزی توسط آب پیاز را خواهید دید.
- ورق لیمو
برای درخشان نمودن سطح ظروف مسی کافی است چند ورق لیمو بر روی آن بگذارید، به علت اکسیداسیون انجام‌شده، سطوح ظروف مسی شما درخشان خواهد شد. نکته حائز اهمیت در هنگام شست‌وشوی ظروف مسی این است که هیچ‌گاه ظروف مسی خود را با استفاده از پاک‌کننده‌های قوی مانند تاید و وایتکس نشویید.
قلع و حتی خود ظروف مسی در قبال این نوع پاک‌کننده‌ها بسیار حساس بوده و سریع تضعیف خواهند شد. همچنین برای پاکیزه نگه‌داشتن ظروف مسی می‌توانید از شوینده‌های مخصوص این ظروف استفاده کنید که در بازار موجود است.
خراشیدگی در قسمت لایه داخلی ظروف مسی
یکی از اتفاق‌های خطرناکی که ممکن است در حین استفاده از ظروف مسی بیافتند، ایجاد خش به سبب استفاده از وسایل نوک‌تیز مانند چاقو و دیگر وسایل است. اگر بر لایه درونی ظروف مسی یعنی قلع، خش ایجاد شود، درواقع شما راهی برای تماس مستقیم مواد غذایی با مس ایجاد می‌کنید.
مس نیز یکی از فلزاتی می‌باشد که به‌سرعت با مواد غذایی اسیدی واکنش نشان می‌دهد. به همین منظور در هنگام استفاده از ظروف مسی رعایت این نکته برای سلامتی‌تان بسیار الزامی است.
نگهداری مواد غذایی در ظروف مسی
همواره به یاد داشته باشید که از ظروف مسی برای پخت برخی از مواد غذایی و نگهداری آن‌ها می‌توان استفاده نمود. درنتیجه اگر مواد غذایی ناسازگار با این ظروف را در آن‌ها بپزید و یا برای سرو از این ظروف استفاده کنید، مطمئن علاوه بر آسیب رساندن به ارزش مواد غذایی، به ظروف مسی نیز براثر واکنش و اکسیداسیون آسیب خواهید زد.
طریقه صحیح استفاده از ظروف مسی برای اولین بار
ظروف مسی وابسته به نوع روکش داخلی، به چند دسته تقسیم می‌شوند:
1- روکش داخلی ظروف از جنس قلع باشد:
قلع یکی از فلزاتی است که خاصیت چسبندگی ندارد به همین علت اگر بخواهیم برای اولین بار از آن استفاده کنیم، نیاز به هیچ‌گونه آماده‌سازی نخواهد بود.
2- روکش داخلی ظروف از جنس استیل باشد:
اگر می‌خواهید برای اولین بار، از ظروف مسی با لایه داخلی استیل استفاده کنید می‌توانید از دو راهکار زیر استفاده کنید:
- شست‌وشوی داخل ظروف مسی با کمک آب و صابون.
- با توجه به بزرگی یا کوچکی ظرف، حداکثر سه قاشق غذاخوری از روغن‌های گیاهی و یا طبیعی در ظرف ریخته و صبر کنید تا روغن سوخته شود. در این حالت نباید ظرف را با آب بشویید بلکه باید سطح داخلی ظرف را با استفاده از یک دستمال‌کاغذی تمیز کنید.