وب 3 چیست و چه تفاوت‌هایی با متاورس دارد؟

این روزها در دنیای فناوری با اصطلاحاتی مانند وب 3 و متاورس زیاد مواجه می‌شویم. به راستی این اصطلاحات درباره چه چیزی صحبت می‌کنند؟ برای دانستن این موضوع در ادامه با ما همراه باشید.

دنیای مجازی با سرعت غیرقابل باوری در حال تکامل است. ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که بیشتر کارها از طریق اینترنت انجام می‌شوند و اکثر مشاغل دارای یک نسخه مجازی هستند. حالا هم دو مفهوم جدید به نام متاورس و وب 3 پدیدار شده‌اند که ما را به یاد فیلم‌های علمی-تخیلی و دنیاهای کاملا مجازی می‌اندازند. این دو اصطلاح، ارتباط پیچیده‌ای با یکدیگر دارند، اما نباید یکسان در نظر گرفته شوند. وب 3 را می‌توان نسخه‌ای پیشرفته‌تر از اینترنت امروزی دانست که قابلیت‌های بسیار بیشتری دارد و امکانات متعددی را ارائه می‌دهد. متاورس اما یک دنیای دیجیتالی و مجازی است که دیر یا زود تحقق پیدا می‌کند و برای این امر، به قابلیت‌های وب 3 نیاز دارد. در ادامه به‌طور دقیق‌تر درباره هر دوی این مفاهیم توضیح می‌دهیم و ارتباط آنها با یکدیگر را تشریح خواهیم کرد. 

وب 3 چیست؟

وب 3 را اگر بخواهیم به زبانی ساده توضیح بدهیم، باید آن را نسخه‌ای تکامل یافته از اینترنت کنونی بنامیم. حالا چرا از عدد 3 برای این اصطلاح استفاده می‌کنند؟ در واقع نسل اول اینترنت که به وب 1 شهرت داشت، همان نسخه‌ای است که از ابتدای ظهور این فناوری در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گرفت. ویژگی بارز وب 1 آن بود که تقریبا تمام محتواهای اینترنت را شرکت‌های بزرگ تولید می‌کردند و افراد عادی صرفا نقش استفاده‌کننده از این محتواها را داشتند. این نسل از اینترنت ویژگی‌های تعاملی بسیار کمی را ارائه می‌داد و می‌توان گفت که تقریبا هیچ تعاملی بین کاربران وجود نداشت.

وب 2 نسل بعدی اینترنت بود که هنوز هم در حال گسترش و پیشرفت است. در این نسل، تعامل کاربران با یکدیگر و با محتواهای ارائه شده از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین کاربران، خودشان به عنوان تولیدکنندگان اصلی محتوا در فضای اینترنت شناخته می‌شوند، اما این بدان معنی نیست که کنترل و تسلط کاملی روی فضای اینترنت دارند. در وب 2 که هم‌اکنون با آن مواجه هستیم، باز هم شرکت‌های بزرگ هستند که سیاست‌گذاری‌های اصلی فضای اینترنت را انجام می‌دهند و امکان ارتباط افراد با یکدیگر را فراهم می‌کنند. در وب 2 شاهد تعداد زیادی سرویس و پلتفرم آنلاین هستیم که کاربران از طریق آنها می‌توانند به محتواهای بسیاری دسترسی داشته باشند و نظرات، تجربه‌ها و فایل‌های خود را به اشتراک بگذارند.

با وجود پیشرفت‌های گسترده و غیرقابل انکاری که وب 2 در مقایسه با وب 1 دارد، اما با ایراداتی نیز روبه‌رو است. مهمترین مشکلی که وب 2 دارد، تجمع قدرت در دست کمپانی‌های بزرگ است که به عنوان واسطه برقرای ارتباط بین کاربران عمل می‌کنند. این شرکت‌ها اطلاعات همه کاربران را به‌طور کامل در اختیار دارند و می‌توانند از آنها برای مقاصد مختلف سوءاستفاده نمایند. همچنین با توجه به تسلطی که این شرکت‌ها روی محتوای تولید شده توسط کاربران دارند، می‌توانند به راحتی هرگونه سانسور و محدودیتی را روی این محتواها اعمال کنند. همین ایرادات باعث شده‌اند که ضرورت ارتقا از وب 2 به وب 3 بیش از هر زمان دیگری احساس شود.

در Web 3 با پروژه‌های کاملا متن باز یا Open Source طرف هستیم که استفاده از آنها نه‌تنها رایگان است، بلکه توسط سایر کاربران قابل توسعه هستند و از این طریق، فضای اینترنت پویاتر از هر زمان دیگری خواهد شد. وب 3 فضایی را فراهم می‌کند در آن، افراد می‌توانند بدون نیاز به شرکت‌های واسطه، با یکدیگر در تعامل باشند. وب 3 بر پایه رایانش رمزی (Edge Computing)، شبکه‌های غیرمتمرکز بلاک‌چین و هوش مصنوعی توسعه پیدا می‌کند و امکان دسترسی نامحدود کاربران به خدمات و سرویس‌های مختلف را فراهم می‌آورد.

متاورس چیست؟

منظور از متاورس، یک دنیای کاملا مجازی و دیجیتالی است که در آن، افراد می‌توانند با استفاده از هویت‌های واقعی خودشان، به تعامل با یکدیگر بپردازند و ارتباط داشته باشند. ایده متاورس برای اولین بار در داستان‌های علمی-تخیلی مطرح شد. در سال 1992 یک رمان تخیلی به نام «سقوط برفی» یا Snow Crash توسط نویسنده‌ای به نام نیل استفنسون به نگارش درآمد که در آن، یک دنیای کاملا مجازی و شبیه به مفهوم امروزی متاورس به تصویر کشیده شده بود. این رمان و آثار دیگری که پس از آن نوشته شدند، الهام‌بخش فیلم‌های سینمایی مانند The Matrix یا Ready Player One بودند که در آنها به‌طور عینی می‌توان متاورس را لمس کرد.

اکنون بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیای تکنولوژی مانند مایکروسافت و فیسبوک به دنبال تحقق بخشید به این رویای دیرینه هستند و در این راه به پیشرفت‌های چشمگیری هم دست یافته‌اند. سرعت ارتقای تکنولوژی در دوران ما به قدری بالاست که ساخت یک دنیای کاملا مجازی و ورود انسان‌ها به عصر زندگی دیجیتال در آینده نزدیک، به هیچ وجه دور از انتظار نیست. جالب است بدانید که در یک نظرسنجی معتبر که اخیرا انجام شد، حدود 70 درصد از افراد شرکت کننده در این نظرسنجی معتقد بودند که متاورس تا سال 2030 میلادی به‌طور کامل تحقق پیدا می‌کند.

تفاوت‌ها و نقاط مشترک وب 3 و متاورس

وب 3 و متاورس دارای ویژگی‌های مشترک زیادی با یکدیگر هستند، اما در عین حال، دو مفهوم کاملا متفاوت‌اند. شاید مهمترین شباهت آنها در این است که هر دو به عنوان یک دنیای غیرمتمرکز شناخته می‌شوند. از سوی دیگر برای تحقق هر دوی این تکنولوژی‌ها، به فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال نیاز داریم. فناوری بلاک‌چین می‌تواند بستر لازم برای ایجاد متاورس و همین‌طور وب 3 را فراهم کند. ارزهای دیجیتال نیز به عنوان یک سیستم پرداخت پیشرفته، می‌توانند پاسخگوی نیازهای اقتصادی باشند و برای مبادلات امن در دنیاهای مجازی مورد استفاده قرار گیرند.

ارتباط وب سه و متاورس با NFT و بازی های کریپتویی در چیست؟

یکی از ویژگی‌های مهم و برجسته در وب 3 که اتفاقا در دنیاهای متاورسی نیز کاربرد دارد، استفاده از توکن‌های غیر قابل تعویض یا همان NFT است. این توکن‌ها در واقع نوعی دارایی منحصربه‌فرد هستند که امکان کپی کردن آنها وجود ندارد، چون به‌صورت یک توکن در شبکه بلاک‌چین نمایش داده می‌شوند.

البته همین امروز هم شاهد تحقق جنبه‌هایی از متاورس هستیم. برای مثال یک بازی رمز ارز را در نظر بگیرید که کاربران آن می‌توانند آیتم‌های مختلف درون بازی را با یکدیگر مبادله کنند و از این طریق درآمد داشته باشند. همچنین در بازی‌های محبوبی مثل فورتنایت (Fortnite)، هر بازیکن یک شخصیت یا آواتار درون بازی دارد که در واقع نماینده خودش در دنیای مجازی فورتنایت است. در این بازی انواع فعالیت‌ها و سرگرمی‌ها مشابه دنیای واقعی قابل تجربه کردن هستند و حتی کنسرت خوانندگان معروف نیز به‌صورت مجازی در محیط بازی برگزار می‌شود و همه افراد می‌توانند در آن شرکت کنند.

کلام آخر

وب 3 و متاورس از جمله اصطلاحات جدید در دنیای تکنولوژی هستند که با مفاهیمی مانند بلاک‌چین، NFT و ساخت NFT و حتی بازی کریپتویی، ارتباط تنگاتنگی دارند. فرقی ندارد که پیشرفت‌های فناوری را دنبال می‌کنیم یا نسبت به آن بی‌تفاوت هستیم؛ وب 3 و دنیاهای متاورسی، دیر یا زود اجرایی می‌شوند و زندگی همه ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. پس بهتر است از حالا با این مفاهیم آشنا باشیم و با آغوش باز از آنها استقبال کنیم. جهت آشنایی بیشتر با متاورس، وب 3، بلاک‌چین، ارزهای دیجیتال و بازی‌های کریپتویی، می‌توانید به وبسایت «آکادمی رمز ارز» مراجعه کنید.