پتانسیل واقعی و کاربردهای باورنکردنی و بیشمار فناوری بلاک چین با ظهور اتریوم در سال 2015 نمایان شد. تا قبل از آن، این فناوری فقط برای ساخت شبکههای پولی غیر متمرکز مورد استفاده قرار میگرفت، اما اتریوم نشان داد بلاک چین تقریبا در تمام صنایع دنیا کاربرد دارد. از زمان تولد Ethereum پروژههای کریپتویی متعددی برای رقابت با آن ایجاد شدهاند، اما کمتر موردی توانسته در دستهبندی قاتلان اتریوم قرار بگیرد. یکی از خطرناکترینها در این فهرست سولانا (Solana) است. در این مقاله قصد داریم با مقایسه سولانا و اتریوم پروژه قویتر و مخصوصا ارز دیجیتال بهتر برای سرمایه گذاری را مشخص کنیم.
به عقیده بسیاری بین بلاک چینهای انگشت شمار دارای برچسب قاتل اتریوم سولانا پرچمدار است و کمتر پروژهای میتواند به اندازه آن غول صنعت کریپتو را تهدید کند. بد نیست ابتدا به مقایسه تاریخچه اتریوم و سولانا بپردازیم.
یک جوان نابغه روسی-کانادایی به نام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) در سال 2013 ایده ساخت اتریوم را مطرح کرد، اما فعالیت شبکه اصلی دو سال بعد آغاز شد. اما جرقه ساخت Ethereum چطور در ذهن وی زده شد؟ ویتالیک از کودکی عاشق بازیهای کامپیوتری بود. با ورود به دوره نوجوانی وی به شدت شیفته بازی وارکرافت شد، اما یک روز، اجرای یک بروزرسانی خودسرانه توسط سازنده این بازی، کاراکتر دوست داشتنی او را به شدت تغییر داد. این اتفاق برای آقای بوترین بسیار ناراحتکننده و غیر قابل هضم بود. او قید بازی را کاملا زد و در ادامه تصمیم گرفت تا روی مفهوم سیستمهای غیر متمرکز که مبنای اتریوم و سولانا و همچنین دیگر اکوسیستمهای بزرگ بلاک چینی است، تمرکز کند.
او از قبل با بیت کوین آشنا بود، اما اتفاق تلخی که در بالا گفتیم، ویتالیک را بیش از پیش مجذوب سیستمهای غیر متمرکز شبیه بیت کوین کرد. تصور او، ایجاد شبکهای مبتنی بر بلاک چین با توانایی ساخت انواع اپلیکیشن کاربردی و بازی بود، به طوری که به لطف داشتن ذات غیر متمرکز، توسط یک موجودیت خاص نظیر یک فرد، سازمان یا دولت قابل کنترل نباشد.
او مفهوم قرارداد هوشمند را دوباره مطرح کرد؛ یک مهندس به نام نیک سابو (Nick Szabo) در دهه 1990 ایده ساخت اسمارت کانترکتها را داده بود، اما ویتالیک بوترین آن را گسترش داد. تعاریف مختلفی برای آن وجود دارد، اما در صنعت کریپتو تعریف ما از قرارداد هوشمند، یک قطعه کد اجرا شده روی یک بلاک چین است. اپلیکیشنهای غیر متمرکز نظیر انواع برنامههای کاربردی و بازیهای ساخته شده روی اتریوم و سولانا در اصل متشکل از تعداد زیادی اسمارت کانترکت هستند.
اما ایده اولیه ساخت بلاک چین سولانا 4 سال بعد از اتریوم و در سال 2017 مطرح شد. در این سال یک مهندس علوم کامپیوتر و متخصص سیستمهای توزیعشده به نام آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko) تصمیم گرفت با برطرف کردن مشکلات متعدد اتریوم، یک بستر بلاک چینی کاملا بهتر نسبت به آن ارائه کند. تمرکز اصلی وی استفاده از یک الگوریتم اجماع متفاوت به نام اثبات تاریخ (PoH - Proof Of History) بود که در مقایسه با الگوریتم اثبات کار (PoW) به کار رفته در اتریوم مقیاسپذیری بسیار بالاتری دارد. PoH سولانا حتی نسبت به اتریوم 2 که اکنون از الگوریتم اثبات سهام (PoS) استفاده میکند، مقیاسپذیرتر است.
ویتالیک بوترین به سه گانه بلاک چین معتقد است، به این معنی که نمیتوان امنیت، مقیاسپذیری و عدم تمرکز را در کنار یکدیگر داشت و با بهبود دو مورد، سومی فدا خواهد شد. اما آناتولی یاکوونکو با تکیه بر دانش و تجربه کاری خود از فعالیت در شرکتهایی نظیر کوالکام و دراپ باکس تلاش کرد تا در یک پروژه بلاک چینی، امنیت، عدم تمرکز و مقیاسپذیری را در کنار هم داشته باشد. او در این راستا بسیار موفق بود؛ مقایسه سولانا و اتریوم نشان میدهد Solana ضمن داشتن مقیاسپذیری فوقالعاده و غیر قابل مقایسه با Ethereum، در سطحی کاملا قابل قبول غیر متمرکز است و امنیت بسیار خوبی نیز دارد.
شبکه سولانا از اواخر سال 2020 به طور رسمی کار خود را آغاز کرد، اما توانست با رشدی باورنکردنی، خیلی سریع میلیاردها دلار جذب کند و خود را به فهرست ده ارز دیجیتال برتر بازار برساند.
اکنون قیمت هر توکن اتریوم حدود 1,300 دلار و هر توکن سولانا حدود 30 دلار است. رمز ارز ETH بازاری به ارزش حدودا 160 میلیارد دلار دارد. سرمایه در گردش ارز دیجیتال SOL حدود 12 میلیارد دلار است. این یعنی در بازار رمز ارز بومی بلاک چین اتریوم در مقایسه با سولانا حدود 13 برابر سرمایه بیشتری وجود دارد.
بیشینه قیمت خرید اتریوم تا امروز 4,890 دلار بوده است. ارزش هر واحد از اوج خود تا اینجا حدود 72 درصد افت داشته است. سقف تاریخی قیمت رمز ارز sol که 260 دلار بوده است، ریزشی 86 درصدی را با در نظر گرفتن قیمت کنونی نشان میدهد.
بر اساس وب سایت کوین مارکت کپ، با در نظر گرفتن کف قیمت این دو ارز دیجیتال، نرخ بازگشت سرمایه (ROI) این دو ارز دیجیتال اختلاف زیادی با یکدیگر دارد؛ طبق مقایسه سولانا و اتریوم ROI این دو به ترتیب 15,345 درصد و 46,599 درصد بوده است.
بزرگی بازار رمز ارز ETH از رشد چند برابری آن در یک بازه زمانی کوتاه جلوگیری میکند، در حالی که ارز SOL میتواند با جذب سرمایهای قابل توجه رشدی خیرهکننده داشته باشد. در هر صورت، طبق مقایسه اکنون بازار ارز سولانا از اتریوم 13 برابر ارزش کمتری دارد. از طرفی سولانا در مقایسه با اتریوم به مراتب جوانتر است و پتانسیل بیشتری برای جذب سرمایه به وسیله معرفی بهتر خود دارد.
اتریوم خود را به عنوان پروژهای قدرتمند نه تنها در فضای کریپتو بلکه در کل دنیای فناوری به اثبات رسانده است. شرکتهای بزرگ زیادی تا کنون اقدام به خرید ارز دیجیتال ETH به عنوان ذخیره ارزش برای خود کردهاند. روند جذب سرمایه نهادی برای آن همچنان ادامه دارد. به همین دلیل، مخصوصا برای سرمایههای هنگفت، گزینه بهتری برای سرمایه گذاری است. اما همانطور که در بخش قبل گفتیم نمیتوان همچون سولانا از اتریوم انتظار رشدی چند برابری در یک بازه زمانی کوتاه داشت.
اگرچه دو مشکل اساسی اتریوم یعنی مقیاسپذیری ضعیف و کارمزد بالای تراکنشها به شکلی باورنکردنی در سولانا برطرف شدهاند، اما این پروژه نیز دارای معضلات خود است. به عنوان نمونه از ابتدای سال 2022 تا کنون چند مرتبه شاهد خاموش و از دسترس خارج شدن این شبکه به خاطر حمله رباتها بودهایم. پس نمیتوان سولانا را پروژه بیعیب و نقص برطرفکننده همه مشکلات اتریوم دانست.