خواه در لا به لای ادبیات ایران قدم بزنیم و از اشعار بزرگان فارسی زبان در قالب فال حافظ شیرازی، مثنوی معنوی یا بوستان و گلستان سعدی فیض ببریم یا به ادبیات جهان سری زده و نگاهی به اشعار آن سوی مرزها بیندازیم، بی شک در این گشت و گذار روحانی انگشت بر دهان مانده و لذتی غیر قابل وصف را تجربه خواهیم کرد.
بسیاری از ما درباره شاعران و نویسندگان ایرانی که در اعصار گذشته می زیسته اند بارها شنیده و خوانده ایم و کمتر کسی در میان ما است که با حافظ، مولانا، عطار، سعدی و … آشنا نباشد، بنابراین خالی از لطف نیست در این نوشته به ادبیات جهان کهن سری بزنیم و با چند تن از شاعران و فرهیختگان برجسته دوران دور آشنا شویم.
با ما همراه باشید.
دانشمندان تا مدت ها شک داشتند هومر یک نویسنده واقعی بوده یا آثارش یک سری افسانه یونانی هستند که سینه به سینه در میان مردم منتقل شده اند اما در حال حاضر به این نتیجه رسیده اند که واقعا چنین نویسنده ای وجود داشته است.
دو اثر مشهور هومر یعنی ایلیاد و ادیسه و داستان هایی که در این دو مجموعه حماسی شرح داده شده تفکر امروز ما را در مورد یونان باستان و ساختارهای مذهبی و اجتماعی یونانیان آن زمان را شکل داده است و نویسندگان زیادی بعد از هومر بوده اند که به طرق مختلف از شخصیت های کتاب های او الهام گرفته اند.
سوفوکل از نمایشنامه نویسان یونان باستان است که آثارش الگویی برای درام های غم انگیز چه در میان نویسندگان یونانی، رومی و چه در عصر مدرن محسوب می شود. او همچنین تاثیر شگرفی روی نمایشنامه نویسان درام در عصر طلایی الیزابت در انگلستان و همچنین نمایشنامه نویسان مدرن داشته است.
در حال حاضر اطلاعات زیادی درباره این نویسنده در دسترس است زیرا او یک فرد ناشناس در زمان خود محسوب نمی شد بلکه یک شخصیت اجتماعی بود که در میان ژنرال ها فعالیت می کرده و دوره ای از زندگی اش را به عنوان مدیر خزانه داری مشغول به کار بوده است.
ویرژیل از شاعران پر کار و پر آوازه رومی قبل از میلاد مسیح است که امروزه او را بیشتر به خاطر حماسه مشهور آنه اید می شناسند. در واقع او برای رومیان جایگاهی همچون هومر برای یونانیان را داشته است.
حماسه ملی روم باستان یعنی آنه اید درباره پناهنده تروایی به نام آنئاس است که افسانه ای از تاسیس رم را به تصویر می کشد و دیدگاهی درباره آن رخداد و تاریخ رم قبل از عصر مدرن به ما می دهد. این شاهکار ادبی در میان نویسندگان به عنوان اساس تاریخ و ارزش های غرب استفاده شده و می شود.
دانته یکی از شناخته شده ترین شاعران ایتالیایی و خالق اثر مشهور و تحسین شده کمدی الهی می باشد. نویسنده در این کتاب ماجراهای سفرش از جهنم و برزخ به بهشت را شرح می دهد.
کمدی الهی دانته روی تصویری که تمدن غرب و زندگی مدرن از جهنم و بهشت دارد تاثیر بسزایی داشته و تصاویری که از شکنجه های ابدی در آن توصیف شده قرن ها توسط کلیسای کاتولیک استفاده می شده است.
جفری چاوسر یکی از بزرگ ترین شاعران انگلیسی است که اشعار او پس از قرن ها هنوز بر لب ها زمزمه و اغلب در اجراهای تئاتر به آن ها اقتباس می شود.
جالب آن که هنگام خواندن اشعار چاوسر به شخصیت های آشنایی بر می خوریم که بارها با مشابه آن ها در زندگی روزمره خود روبرو می شویم، در حالی که چاوسر برای به تصویر کشیدن آن ها از مردمان هفتصد سال پیش الهام گرفته است.
داستان هایی که او در اشعارش بیان می کند خنده دار و قابل تامل است و طراوت در آن ها جاری می باشد.
فرانسوا رابله راهب و پزشک فرانسوی بود که چند سری از یک رمان بزرگ به نام زندگی گارگانتوا و پانتاگروئل را به رشته تحریر در آورد. داستان این رمان درباره یک غول و پسرش می باشد.
قلم رابله طنز آمیز و سرگرم کننده می باشد و روی نویسندگانی همچون جیمز جویس، لارنس استرن و تقریبا هر نویسنده ای که نوشتن رمان یا نمایشنامه دارای شخصیت های کمیک را امتحان کرده تاثیر به سزایی داشته است.
میگل د سروانتس نویسنده بزرگ اسپانیایی و معاصر شکسپیر است که بی شک مهم ترین نویسنده رمان مدرن و در واقع یکی از مهم ترین نویسندگان تاریخ ادبیات جهان محسوب می شود.
رمان او دن کیشوت اگرچه جزو اولین آثار این نویسنده است و در زندان نوشته شده اما از تمامی رمان های بعدی او چه از نظر تاثیر و چه از نظر کیفیت یک سر و گردن بالاتر می باشد.
جان دان از جالب ترین نویسنده ها و شاعرانی است که پا به این جهان گذاشته است. او علاوه بر این که زندگی سرشار از ماجراجویی داشته، اشعار بسیار جالبی نیز می سروده که جزو شاهکارهای ادبی محسوب می شوند.
دان تقریبا معاصر شکسپیر، فلچر و وبستر بوده اما چه از نظر طبقه اجتماعی و چه آثار ادبی فاصله زیادی با این نویسندگان نمایشنامه نویس داشته است.
جای تعجب نیست که از زبان انگلیسی اغلب به عنوان زبان شکسپیر و میلتون یاد می شود. میلتون از شاعران بزرگ انگلیسی است که اشعارش به عنوان کامل ترین آثار شاعرانه طی چهار قرن گذشته در زبان انگلیسی شناخته شده اند.
حماسه بهشت گمشده که نقطه اوج شعر حماسی در انگلیسی محسوب می شود اثر این شاعر برجسته می باشد.